Onze angsten zitten ons regelmatig in de weg. Ook mij. Ik zal je een voorbeeld geven van een angst van mij: als tekstschrijver ben ik bang om schrijf- of spelfouten te maken. Het is tenslotte mijn vak. Tegelijkertijd weet ik dat ik ook gewoon een mens ben en dat iedereen wel eens een foutje maakt. Dus lees ik mijn teksten nog eens over. En als het belangrijk is, laat ik iemand meekijken. Meelezende opdrachtgevers: wees gerust! In de praktijk maak ik zelden fouten. Ik ken mijn valkuilen. En ik beschouw alles wat ik oplever als belangrijk, oftewel: Babette kijkt altijd mee. In ieder geval heb ik in mijn dagelijks werk en leven geen last van deze angst. Ik weet ervan en die angst houdt mij scherp. In dit voorbeeld is angst dus een goede raadgever.
Vechten, vluchten of verstijven?
In het voorbeeld hierboven kon ik mijn angst oplossen, door mijn valkuilen te kennen en een extra veiligheid in te bouwen. Maar dat kan niet altijd. In mijn levens als werknemer heb ik een stuk of 4 reorganisaties meegemaakt. Het lastige daarbij is dat je niet altijd je eigen lot in handen hebt. Gelukkig had ik al veel om mij heen gezien, toen de dag kwam dat er dingen gebeurden die ik niet wilde. Iedereen reageert op zijn eigen manier op angst; je kent misschien wel het rijtje fight flight of freeze (vechten, vluchten of verstijven). En ik had in de jaren ervoor bij collega’s gezien dat je bewust moet kiezen wat voor jouw situatie de beste reactie is. Ik heb veel mensen zien vechten en eigenlijk verloren ze altijd. Ook als ze wonnen. Want je zag duidelijk hoeveel energie een gevecht met een groot bedrijf kost. Daarom ben ik een klein gevecht aangegaan – ik heb bezwaar aangetekend – en heb ik bij voorbaat besloten mij bij de uitkomst neer te leggen. Ik ging dus van vechten naar ‘verstijven’ of eigenlijk acceptatie. En dat werkte prima. Ook in dit voorbeeld is angst een goede raadgever.
Bang maken?
Je moet ze bang maken, ze moeten echt denken dat ze een groot probleem hebben. Dit is een manier van verkopen, die ik meerdere keren terugzie bij communicatieadviseurs. Nu wil je op zich een potentiële opdrachtgever in actie laten komen, dus als je ze in de fight-modus krijgt, helpt dat. Maar de kans is dus net zo groot dat iemand verstijft of vlucht. Hier is angst een slechte raadgever. Bedrijven schakelen ons vaak in om problemen op te lossen. Wij gaan die mensen niet bang maken. Wij gaan juist samen kijken naar de problemen en samen zoeken naar de oorzaken. Vervolgens komen we met een goed plan met oplossingen. Het is niet alleen voor iedereen een fijner proces, je voorkomt ook dat je iemand in de verkeerde modus brengt. Want het zou zonde zijn als je de ander laat verstijven of vluchten.
Tips
Je hebt de meeste invloed op jezelf, dus geef ik je graag wat tips:
- Ben je ergens bang voor? Kijk eerst of het je hindert. Zo ja, dan zul je iets moeten doen. Analyseer het probleem en kijk of je de oorzaken kan wegnemen. Je kan jezelf niet echt veranderen, maar je kunt wél vaardigheden aanleren.
- Relativeren kan helpen. Als je je angst bekijkt op de ‘schaal van de wereldproblematiek’ kun je er misschien een beetje makkelijker mee omgaan.
- Verstijven helpt meestal niet.
- Vluchten werkt goed als je per ongeluk de verkeerde persoon bent tegengekomen. Soms is het een kwestie van chemie. Maar er zijn nu eenmaal ‘toxic people‘ en die moet je gewoon vermijden.